ایمونولوژی تومور و مکانیسم‌های فرار سلول‌های تومور از پاسخ ایمنی

سابقه و هدف: ایمونولوژی تومور یکی از مهم‌ترین شاخه‌های دانش ایمونولوژی سلولی و ملکولی است که طی ده سال اخیر به پیش‌رفت‌های شگرف و چشم‌گیری دست یافته است. تومور توده بافتی است که در نتیجه تقسیم بی‌رویه و خارج از کنترل سلول‌های خودی ایجاد می‌شود. توانایی تکثیر زیاد و تهاجم به بافت‌های نرمال مجاور و دوردست مهم‌ترین خصوصیات سلول‌های توموری هستند. بر اساس نظریه مراقبت ایمنی (Immune surveillance) فعالیت فیزیولوژیک سیستم ایمنی، از طریق شناسایی آنتی‌ژن‌های سلول‌های توموری، منجر به مقابله با تومور و رشد بی‌رویه آن می‌شود. این نظریه امروزه به نظریه ویرایش ایمنی (Immunoediting)که نگرشی اختصاصی‌تر به موضوع است، پیوند می‌خورد. طبق آخرین مطالعات، سیستم ایمنی دائماً در حال وارسی سلول‌های نرمال بدن است، به‌طوری‌که تغییر سلول‌ها از حالت نرمال (غیر توموری) به توموری را به علت تغییر آنتی‌ژن‌های سطحی، تشخیص داده و به حذف آن‌ها می‌پردازد . آن دسته از سلول‌های توموری که بتوانند این تغییرات را از دید سیستم ایمنی پنهان کنند از سرکوب توسط سیستم ایمنی رها می‌شوند، در نتیجه تعادلی بین فعالیت سیستم ایمنی و تومور برقرار می‌شود (Equilibrium phase). تومور در مرحله بعدی به سرکوب پاسخ ایمنی می‌پردازد که مرحله فرار تومور (Tumor escape) نام دارد. در مرحله فرار تومور، ریز‌محیط اطراف تومور(Tumor microenvironment) محل تجمع سلول‌های سرکوب‌گر سیستم ایمنی مانند Treg و Myeloid Derived Suppressor Cells و ملکول‌های سرکوب‌گر سیستم ایمنی مانند IL-10،IDOو TGF-β می‌شود. درک پیچیدگی و مکانیسم عمل تعدیل سیستم ایمنی(Immunomodulation) توسط تومور در تکامل علم بیولوژی سرطان و البته ایمونوتراپی تومور بسیار حائز اهمیت است. در یک استراتژی موفق درمان سرطان، باید سلول‌ها و ملکول‌های موثر علیه تومور در ریز‌محیط اطراف تومور تقویت و مکانیسم‌های سرکوب‌گر پاسخ ایمنی در حد امکان مهار شوند